چای یکی از پر طرفدارترین نوشیدنیهای جهان است که در بین ایرانیان از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است و معمولاً ایرانیان بعد از مصرف غذا از این نوشیدنی استفاده میکنند؛ چای به عنوان نوشیدنی پیش غذا، پس غذا و در وعده صبحانه مصرف می شود و می توان گفت که بعد از آب یکی از ارزانترین و پرطرفدارترین نوشیدنیها در دنیا محسوب میشود و میتواند فواید و مضراتی داشته باشد. چای علاوه بر اینکه یک نوشیدنی محسوب می شود به عنوان یک گیاه دارویی با ارزش نیز تلقی میگردد.
چای فواید اثبات شده فراوانی دارد که برای خواندن آنها میتوانید به نوشتههای قبلی بلاگ چای لیل مراجعه کنید. از فواید آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:مثلا به دلیل داشتن کافئین از بروز خستگی پیشگیری میکند، آرامبخش است و میتواند سردرد ناشی از خستگی روزانه را از بین ببرد. چای سرشار از آنتی اکسیدان است که از بروز سرطان نیز پیشگیری میکند.
مصرف هر گونه مواد خوراکی اگر به اندازه کافی و معقول باشد نه تنها خطری برای بدن ندارد بلکه مفید نیز است اما چنانچه همین ماده خوراکی بیشتر از حد معمول و نادرست مصرف شود، مضرات بسیاری برای بدن در پی دارد. پس نباید فراموش کنیم که اگر در مصرف چای نیز زیاده روی کنیم یا از چای باکیفیت و تازه استفاده نکنیم، برای سلامت بدن خطرناک است و عوارض جدی در پی دارد .
اولین نقطه در بدن که مورد آسیب مصرف بیش از حد چای قرار می گیرد، مینای دندان است که به عنوان یکی از عوامل مهم در تیره شدن و پوسیدگی دندان و آسیبهای لثهای به شمار می رود.
در چای سیاه ماده ای به نام تئین وجود دارد که موجب افزایش ضربان قلب میشود و مصرف بیش از حد آن برای افرادی که ضربان قلبشان بیشتر از 80 است، توصیه نمیشود.
به دلیل وجود تئین در چای، درصورت مصرف بیش از حد، این نوشیدنی موجب تهییج اعصاب و بروز عصبانیت شده و در برخی خانمها موجب بروز اضطراب میشود.
از آنجا که چای سیاه حاوی مقادیر زیادی کافئین و تئین میباشد به افراد مبتلا به زخم معده توصیه میشود که مصرف آن را کاهش دهند و یا حداقل 3 ساعت بعد از غذا چای بنوشند.
بلافاصله بعد از غذا نباید چای مصرف شود. مصرف چای بلافاصله پس از غذا به کاهش جذب اسید فولیک، آهن و کلسیم در بدن منجر شده و به مرور مشکلاتی همچون پوکی استخوان در افراد را به دنبال خواهد داشت.
چای جوشیده دارای رنگ سیاه، بو و مزهای نامطبوع است و مصرف آن موجب بروز یبوست در افراد میشود. چای جوشیده سرشار از مواد قابضی به نام تانن است که بر اثر جوشیدن چای وارد آن میشود و رنگ و مزه چای را تغییر میدهد.
از عوارض مصرف چای کیسهای یا کهنهدم میتوان به ریفلاکس و مشکلات گوارشی اشاره کرد. این موارد در مورد دمنوشهای گیاهی آماده نیز صدق میکند و دمنوش باید با استفاده از ترکیبات گیاهی و توسط خود فرد تهیه شود.
برخی تحقیقات نشان دادهاند که کافئین میتواند عاملی برای تشنج باشد و یا اثرات داروهای ضد تشنج را کاهش دهد، بنابراین اگر سابقه هرگونه تشنج دارید، در مصرف کافئین احتیاط کنید.
چای سیاه مانند هورمون استروژن در بدن عمل میکند. بنابراین اگر مبتلا به هرگونه بیماری هستید که به هورمون استروژن حساس است، مراقب باشید. سرطان سینه، سرطان رحم، اندومتریوزیس و فیبرومهای رحمی همگی با مصرف استروژن وخیمتر میشوند.
خانمهای باردار نباید بیش از ۳ فنجان چای در طول روز بنوشند زیرا کافئین بالاتر برای جنین و نوزاد خطرناک است. مادرانی که به نوزاد خود شیر میدهند نیز نباید بیش از ۳ فنجان چای در روز مصرف کنند زیرا میزان بیشتر کافئین نوزاد را بیقرار میکند.
کافئین تا حدودی ادرار را زیاد میکند، بنابراین اگر شب چای بنوشید احتمال این که در میانه شب برای دستشویی رفتن بیدار شوید زیاد است. همین موضوع باعث میشود که کیفیت خواب شما در طول شب کاهش پیدا کند و در نتیجه روز بعد احساس خستگی به سراغ شما بیاید.
اگر با وجود نوشیدن چای هنوز هم احساس خستگی دارید و یا مدام این احساس را دارید که باید یک فنجان دیگر بنوشید، به احتمال قوی شما به این نوشیدنی کافئین دار وابستگی یا اعتیاد پیدا کردهاید.
اگر دوز کافئین در خون شما کاهش پیدا کند و یا به هر دلیلی به بدن شما نرسد علائمی مانند عدم تمرکز، سردرد و خستگی زیاد خواهید داشت.
خطر بروز سرطان مری با مصرف زیاد چای افزایش مییابد زیرا کانالی که معده را به دهان ربط می دهد به تغییر ناگهانی دما حساس است.
به علت اگزالات موجود در چای، این نوشیدنی باعث ایجاد سنگ کلیه میشود. مصرف زیاد اگزالات روی سلامت کلیهها تاثیر میگذارد.
تمام عوارض ذکر شده در صورتی اتفاق میافتد که در مصرف چای زیادهروی کرده یا از چای کهنه و بیکیفیت استفاده کنید. تا زمانی که چای تازه را به اندازه مصرف کنید نه تنها هیچ مشکلی برای سلامتی شما و عزیزانتان ایجاد نمیشود بلکه دارای فواید فوقالعاده ای نیز است که نوشیدن آن بارها توسط پزشکان متخصص نیز توصیه شده است.